Na lekcji fizyki nauczyciel ogrzewał nad płomieniem palnika papierowy kubek z wodą. Woda zaczęła wrzeć, ale papier się nie zapalił. Nauczyciel wyjaśnił, że papier ulega zapłonowi, gdy nagrzeje się do temperatury ok. 230°C. Ponieważ woda w kubku ma zawsze nie więcej niż 100°C, cały czas chłodzi papier i nie pozwala mu się zapalić. Dodał też, że papier rozgrzany do temperatury powyżej 230°C ulegnie zapłonowi nawet bez kontaktu ze źródłem ognia.

Papierowy pojemnik

Dwoje uczniów ma wątpliwości.

  1. Marek podejrzewa, że nauczyciel użył specjalnego, niepalnego rodzaju papieru.
  2. Kasia uważa, że płomień jest niezbędny, aby papier się zapalił.

Nauczyciel poprosił klasę o zaplanowanie doświadczeń, których wyniki przekonają Kasię i Marka. Na następnej lekcji przeprowadzono zaproponowane przez uczniów eksperymenty. Oto ich wyniki:

  1. Pusty, identyczny jak poprzednio kubek umieszczono nad płomieniem. Zapalił się.
  2. Kartkę papieru przedarto na pół. Jedną część spalono nad płomieniem, a z drugiej wykonano naczynie, napełniono je wodą i umieszczono nad płomieniem − naczynie nie zapaliło się.
  3. Kartkę z zeszytu umieszczono na płycie kuchenki elektrycznej nagrzanej do temperatury ok. 500°C. Papier zapalił się.
  4. Papierowy kubek z wodą wstawiono do kuchenki mikrofalowej i podgrzewano, aż woda zaczęła wrzeć. Kubek nie zapalił się.

Które eksperymenty obalają hipotezę Marka, a które Kasi?

 Eksperyment       Czy jego wynik obala hipotezę
Marka (I) Kasi (II)
A.  Tak  /   Nie  Tak  /   Nie
B.  Tak  /   Nie  Tak  /   Nie
C.  Tak  /   Nie  Tak  /   Nie
D.  Tak  /   Nie  Tak  /   Nie

Odpowiedź, podstawa programowa i omówienie zadania można znaleźć w linku.

Zamieszczone powyżej zadanie pochodzi z Bazy Narzędzi Dydaktycznych Instytutu Badań Edukacyjnych.