Niecodziennie o asocjacji – 6 cząsteczek w płatku śniegu Niedziela, Sty 27 2013 

„Cząsteczka wody składa się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu. Takich cząsteczek w płatku śniegu jest sześć i ułożone są w kształt sześciokąta.” W ten sposób symetrię sześciokrotną płatków śniegu tłumaczył w programie Dzień Dobry TVN dr Tomasz Rożek (fizyk, dziennikarz „Gościa Niedzielnego”).

Link do filmu znajduje się tutaj (video u dołu).

Dalej Pan Doktor przekonuje, że „pomiędzy lodem, a śniegiem jest taka różnica, jak pomiędzy węglem, a diamentem. Śnieżynki to maleńkie diamenty.”

Bez tytułu

Błędne wyobrażenie dotyczące wosku Piątek, List 30 2012 

Co robi stopiony wosk?

Według jednego z prowadzących Dzień Dobry TVN:

WYSYCHA

… tak jakby stopienie spowodowało, że ktoś go zmoczył…

Błędne wyobrażenia uczniów z chemii – z doświadczeń nauczycieli Sobota, List 17 2012 

Jakie przykładowe błędne wyobrażenia dotyczące pojęć i procesów mają polscy uczniowie?

Oto przykłady, jakie wymienili nauczyciele:

  • 1. Wszystkie sole są białe i słone.
  • 2. Tlen jest gazem łatwopalnym.
  • 3. Reakcję spalania trzeba zainicjować przy użyciu płomienia.
  • 4. Powietrze jest pierwiastkiem chemicznym.
  • 5. Produktem spalania zawsze jest dwutlenek węgla.
  • Jakie jest podłoże powstawania tych błędnych wyobrażeń? Można podejrzewać, że w przypadku wyobrażeń wymienionych w punktach 1 i 3 źródłem są obserwacje z życia codziennego. Uczniowie przychodzą do szkoły z bagażem doświadczeń – niejednokrotnie używali soli i jeśli nie sami coś podpaliali, to na pewno obserwowali ogień i proces WZNIECANIA płomienia.
    Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny fakt – pojęcie soli funkcjonuje w życiu codziennym w dużo węższym znaczeniu (tylko NaCl) niż w chemii.

    Podłożem powstawania błędnych wyobrażeń wylistowanych w punktach 2, 4 i 5 może być niedostateczne zwrócenie uwagi na to co uczniowie wynoszą z lekcji. Czasami wydaje się, że pewne tematy są zbyt oczywiste, że mogły by sprawić jakiś problem uczniowi. Kiedy omawia się reakcje spalania, zawsze mówi się o tlenie. Jeśli nie zatrzymany się na chwile na tym temacie uczeń może skojarzyć tlen z substancją łatwopalną na skutek upraszczenia. Wszyscy mamy do tego tendencję. O reakcjach spalania bardzo często mówi się na chemii związków węgla. Również z mediów uczniowie usłuszą raczej o tlenkach węgla, a nie innych tlenkach jako produktach spalania. W tym wypadku na skutek upraszczacznia i uogólniania również może dojść do utrwalenia błędnego wyobrażenia dotyczącego produktów spalania.

    Jak wyprowadzić uczniów z raf na pełne morze?

    Jedną z propozycji może być propozycja projektu, który skupiałby się wokół tematyki błędnych wyobrażeń uczniów.

    Propozycja tematu. Sole wokół nas. ale nie tylko te proste, nieorganiczne.

    Sole są przecież również w lekach. można je rozpoznać po charakterystycznej nazwie. Sole mogą być przecież słodkie, czy gorzkie. Sacharynian sodu, popularny słodzik również solą!

    O błędnych mniemaniach w ustach Epikura Sobota, Paźdź 13 2012 

    Nie uczty i pochody świąteczne, rozkosze miłości i rozkosze podniebienia przy zastawnych stołach czynią życie słodszym, lecz trzeźwy umysł który… odrzuca błędne mniemania, najwięcej niepokoju sprawiające duszy.

    Szkło laboratoryjne i błędne mniemania – misconceptions Czwartek, Paźdź 4 2012 

    Jak się rodzą błędne koncepcje uczniów?

    W ostatnim roku wielką popularnością cieszą się w Polsce herbaty smakowe z kuleczkami z tapioki.

    Nie przeczę, że rzeczywiście są bardzo smaczne, ale to, co zobaczyłem na witrynie jednej z kawiarni oferującej opisywane napoje zmroziło doszczętnie mój chemiczny zmysł estetyki.

    Na witrynie można zobaczyć szkoło laboratoryjne wypełnione różnymi kolorowymi cieczami. Szkło, które znajduje się na tej wystawie, zna każdy przyrodnik, który zetknął się w swojej karierze z laboratorium chemicznym.

    Połączono je niestety zupełnie bez sensu i w sposób nie mający nic wspólnego z rzeczywistością laboratoryjną.

    Dzięki takim przykładom Polscy uczniowie mogą zobaczyć przykładowo, że przez kolumny rektyfikacyjne przelewa się wesoło wielokolorowa ciecz.

    Ani ładu ani składu. Żal patrzeć…

    Obrazek

    źródło zdjęcia: http://madameedith.blogspot.com/2012/04/bubble-tea-w-bubbleology-czy-warto.html

    Problemy z wodą w stanie gazowym – misconceptions Niedziela, Wrz 30 2012 

    Wyobraźmy sobie dwie sytuacje:

    Sytuacja 1.

    Podróżujemy wybrzeżem morza Egejskiego i słuchamy opowieści przewodnika na temat historii Izmiru. Kiedy z oddali zaczyna się już ukazywać to nadmorskie malownicze miasto, przewodnik wycieczki zwraca uwagę, że unosi się nad nim biala mgła. Dodaje, że nie jest ona smogiem.

    Sytuacja 2.

    Dojechalismy już do Izmiru i wjechaliśmy windą dna drugi poziom miasta żeby z góry obserwować nabrzeże. W restauracji zamawiamy aromatyczną kawę po turecku i powoli sączymy gorący płyn. Nad filiżanką unosi się biały obłok…

    20120930-113316.jpg

    W obu przedstawionych sytuacjach pojawiła się woda: w postaci białej „mgły” oraz białego „obłoku”.
    Większość osób, zapytana oto, w jakim stanie znajdowała się woda, o której była przed chwilą mowa, z pełnym przekonaniem stwierdziłaby z pewnością że jest to para wodna. Jest to bardzo powszechne błędne mniemanie.
    Para wodna, której ilość w powietrzu jest bardzo zróżnicowana, jest przezroczysta i niewidoczna gołym okiem. To, co można było zaobserwować w czasie wycieczki na wybrzeżu morza egejskiego, oraz nad filiżanką kawy, to maleńkie kropelki wody w stanie CIEKŁYM, na tyle drobne, że unoszące się w powietrzu.

    Pary wodnej nie da się zobaczyć.

    Błędne mniemania uczniów dotyczące budowy materii – Misconceptions Niedziela, Wrz 23 2012 

    Poniżej podaję ciekawy wypis przykladowych błędnych założeń uczniowskich (misconcepcions) znaleziony przeze mnie w czasopiśmie Science Scope (IV/V 2012) w artykule zatytułowanym: A new chemistry.

    Cząsteczki są zbyt małe, aby móc je zaobserwować gołym okiem, lub przy użyciu mikroskopu optycznego.

    Co o tym sądzą uczniowie?

    – Cząsteczki jest małym, ale widzialnym fragmentem materii.
    – Atomy są na tyle duże, ze widać je w zwykłym mikroskopie.

    2. Cząsteczki nie zmieniają swoich kaształtów i jako pojedyncze indywidua nie odzwierciedlają charakterystycznych właściwości substancji, którą stanowią.

    Co o tym sądzą uczniowie?

    – Materia jest zbudowana z cząsteczek, które jako indywidua, posiadają charakterystyczne właściwości materii, którą stanowią, a więc puchną, gdy są ogrzewanie, zamarzają, gdy temperatura spada, są plastyczne itd.
    – Atomy i cząsteczki rosną w trakcie topnienia substancji.
    – Atomy stają się większe kiedy substancja zmienia fazę z cieklego do gazowej.
    – Rozmiar cząsteczek wody zależy od temperatury.
    – W fazie gazowej rozmiary cząsteczek wody są największe.

    3. Atomy łączą się tworząc cząsteczki.

    Co o tym sądzą uczniowie?

    – Atomy są większe niż cząsteczki.

    4. Produkty rekacji chemicznych są w inny sposób związane niż ich substraty.

    Co o tym sądzą uczniowie?

    – Produkt reakcji chemicznej stanowi mieszaninę substartów.

    5. Bąble, które tworzą się w wodzie, która wrze są wypełnione parą wodną.

    Co o tym sądzą uczniowie?

    – Bąble powstające w trakcie września wody są wypełnione ciepłem, powietrzem, wodorem i tlenem (powstającymi jako produkty rozkładu wody)
    – W czasie gotowania ciepło powoduje rozkład wody.

    Taka wiedza może byc przydatna zarówno w nauczaniu jak i przy sprawdzaniu wiedzy uczniów. Ja na pewno poukładam parę zadań na ten temat.

    Oryginalne teksty, na podstawie których powstała ta skrótowa kompilacja, to:

    1.Garnett, P.J., P.J. Garnett, and M.W. Hackling. 1995. Students’ alternative conceptions in chemistry: A review of research and implications for teaching and learning.Studies in Science Education 25: 69–95.

    2. Griffiths, A.K., and K.R. Preston. 1992. Grade-12 students’ misconceptions relating to fundamental characteristics of atoms and molecules. Journal of Research in ScienceTeaching 29 (6): 611–28.

    3. Johnson, P. 2000. Children’s understanding of substances, part 1: Recognizing chemical change. International Jour-nal of Science Education 22 (7): 719–37.

    Misconceptions – błędne mniemania uczniów w chemii Niedziela, Wrz 16 2012 

    Slowo misconceptions można w wolnym tłumaczeniu przełożyć na język polski jako błędne, mylne mniemaniu uczniów, biorące swój poczatek w stereotypach i obserwacjach z zycia codziennego.

    Ostatnio, podróżując pociągiem, obserwowałem ojca jadącego z córka w wieku około sześciu lat. Czytali razem gazetę przeznaczona dla dzieci. Były w niej wierszyki o zwierzętach. Tata czytał je na głos, a córka miała zgadywać jakiego zwierzęcia dotyczy wierszyk. Jeden z wierszykow dotyczył wielbłąda. Kiedy dziewczynka zapytała tatę po co wielbłądowi garb, on odpowiedział, że w garb wypełniony jest wodą, żeby wielbłąd nie umarł z pragnienia na pustyni. Widać skąd moga się brac błędne mniemania uczniów. Sam pamiętam jeszcze ze starych książek do przyrody, ze na każdym jeżu musiało zawsze być jabłko. Stąd moje wieloletnie przekonanie, że jeże są wegetarianami:-)

    A co z chemią?

    Wszystkie kwasy są żrące.
    Wszystkie kwasy są ciekłe.
    Kiedy coś ogrzewamy, to cząsteczki rosną lub puchną.

    itd.

    Jeśli jesteście bardziej zainteresowani problemem błędnych założeń uczniów z chemii, warto odwiedzić stronę, do której link znajduje się poniżej. Mozna na niej znaleźć kilkudziesięciostronicowy raport dotyczący opisywanego problemu, jak rownież przykładowe zestawy zadań i narzędzi dydaktycznych, którymi posługiwano się, aby zbadać ten problem.

    link do strony RSC