Błędne wyobrażenia dotyczące spalania świecy – na Andrzejki Piątek, List 30 2012

W ten specjalny dzień przyjrzyjmy się nieco bliżej problemowi…

…spalania świec i stapiania wosku

Informacje, które przytaczam poniżej opisuje na podstawie raportu ze strony Royal Society for Chemistry, na której można znaleźć raport Vanessy Kind: Beyond appearances: students’ misconceptions about basic chemical ideas, 2nd edition 2004

Błędne wyobrażenia dotyczące spalania świecy były badane przez wiele grup (więcej informacji w dołączonym dokumencie pdf).

1. Około 25% 14 latków opisywało spalanie świecy jako zmianę stanu skupienia, czyli po prostu jako przemianę fazową.
2. W badaniach Mechut (1985 rok) 25% 11 i 12 latków opisywało tę przemianę jako topnienie.
3. Z badań BouJaoude z 1991 roku wynika, że 14 latkowie uważają, że wielkość świecy zmienia się, ponieważ wosk paruje. Uczniowie ignorują rolę płomienia i zachodzącej tam reakcji chemicznej.
4. Część uczniów uważała, że to knot płonie, a nie wosk (BouJaoude, 1991).
5. Większość 11 i 12 latków wiedziała, że do spalania konieczny jest tlen, ale nie była w stanie opisać jego roli – opisywali przykładowo, że tlen „się spala”. Część uczniów ponadto uważało, ze tlen ulegał zniszczeniu w trakcie spalania.

 

Beyond appearances students misconceptions about basic chemical ideas2nd edition 2004

Leave a Response »

 

Błędne wyobrażenia uczniów z chemii – z doświadczeń nauczycieli Sobota, List 17 2012

Jakie przykładowe błędne wyobrażenia dotyczące pojęć i procesów mają polscy uczniowie?

Oto przykłady, jakie wymienili nauczyciele:

1. Wszystkie sole są białe i słone.

2. Tlen jest gazem łatwopalnym.

3. Reakcję spalania trzeba zainicjować przy użyciu płomienia.

4. Powietrze jest pierwiastkiem chemicznym.

5. Produktem spalania zawsze jest dwutlenek węgla.

Jakie jest podłoże powstawania tych błędnych wyobrażeń? Można podejrzewać, że w przypadku wyobrażeń wymienionych w punktach 1 i 3 źródłem są obserwacje z życia codziennego. Uczniowie przychodzą do szkoły z bagażem doświadczeń – niejednokrotnie używali soli i jeśli nie sami coś podpaliali, to na pewno obserwowali ogień i proces WZNIECANIA płomienia.
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny fakt – pojęcie soli funkcjonuje w życiu codziennym w dużo węższym znaczeniu (tylko NaCl) niż w chemii.

Podłożem powstawania błędnych wyobrażeń wylistowanych w punktach 2, 4 i 5 może być niedostateczne zwrócenie uwagi na to co uczniowie wynoszą z lekcji. Czasami wydaje się, że pewne tematy są zbyt oczywiste, że mogły by sprawić jakiś problem uczniowi. Kiedy omawia się reakcje spalania, zawsze mówi się o tlenie. Jeśli nie zatrzymany się na chwile na tym temacie uczeń może skojarzyć tlen z substancją łatwopalną na skutek upraszczenia. Wszyscy mamy do tego tendencję. O reakcjach spalania bardzo często mówi się na chemii związków węgla. Również z mediów uczniowie usłuszą raczej o tlenkach węgla, a nie innych tlenkach jako produktach spalania. W tym wypadku na skutek upraszczacznia i uogólniania również może dojść do utrwalenia błędnego wyobrażenia dotyczącego produktów spalania.

Jak wyprowadzić uczniów z raf na pełne morze?

Jedną z propozycji może być propozycja projektu, który skupiałby się wokół tematyki błędnych wyobrażeń uczniów.

Propozycja tematu. Sole wokół nas. ale nie tylko te proste, nieorganiczne.

Sole są przecież również w lekach. można je rozpoznać po charakterystycznej nazwie. Sole mogą być przecież słodkie, czy gorzkie. Sacharynian sodu, popularny słodzik również solą!

Leave a Response »

 

Współczesne zastosowania pierwiastków: TLEN Sobota, List 10 2012

Trudno wymienić dziedziny, w których tlen nie miałby zastosowania.

Tlen w formie ciekłej stosuje się przykładowo do produkcji polimeru: Poli(tereftalanu etylenu). Polimer ten wykorzystywany jest do produkcji folii ochronnych do telefonów komórkowych.

Stąd wziąłem inspirację do napisania posta:-]

Leave a Response »

 

Co w ogóle potrafimy wyczuć? Czwartek, Paźdź 4 2012

Tylko pięć pierwiastków posiada zapach: jod, brom, chlor, fluor oraz tlen w jego alotropowej formie O3 (ozon).

 Istnieje kilkadziesiąt wonnych substancji organicznych.

 Dana substancja chemiczna może mieć różny zapach w zależności od jej stężenia. Przykładem może być tutaj indol, który w małych stężeniach ma zapach jaśminu, a w dużych – zapach odchodów.

W zależności od konfiguracji przestrzennej, różne izomery tej samej substancji mogą różnić się znacząco zapachem. Przykładowo: trans – geraniol pachnie różą, a jego izomer cis – pomarańczą.

Rośliny produkują  tysiące różnych substancji zapachowych.

W perfumerii stosuje się również substancje pochodzenia zwierzęcego. Najczęściej stosowane są: cyweta (inaczej cybet, wydzielina cywety, znanej z tego, że przetrawione przez nią ziarna kawy mają charakterystyczny zapach i są sprzedawane za bardzo wysokie kwoty), piżmo (z gruczołów piżmowca) oraz ambra (wyciąg z przewodu pokarmowego kaszalota).

Przeciętny człowiek jest w stanie rozróżnić do kilku tysięcy zapachów, ale, co wydaje się naprawdę niezwykłe, nie potrafi rozróżnić składników złożonych zapachów, gdy jest ich więcej niż dwa.

 

źródło zdjęcia: http://www.penangpassion.com/images/Exotic%20Penang/The%20civet/1.jpg

Leave a Response »

 

Błędne mniemania uczniów dotyczące budowy materii – Misconceptions Niedziela, Wrz 23 2012

Poniżej podaję ciekawy wypis przykladowych błędnych założeń uczniowskich (misconcepcions) znaleziony przeze mnie w czasopiśmie Science Scope (IV/V 2012) w artykule zatytułowanym: A new chemistry.

Cząsteczki są zbyt małe, aby móc je zaobserwować gołym okiem, lub przy użyciu mikroskopu optycznego.

Co o tym sądzą uczniowie?

– Cząsteczki jest małym, ale widzialnym fragmentem materii.
– Atomy są na tyle duże, ze widać je w zwykłym mikroskopie.

2. Cząsteczki nie zmieniają swoich kaształtów i jako pojedyncze indywidua nie odzwierciedlają charakterystycznych właściwości substancji, którą stanowią.

Co o tym sądzą uczniowie?

– Materia jest zbudowana z cząsteczek, które jako indywidua, posiadają charakterystyczne właściwości materii, którą stanowią, a więc puchną, gdy są ogrzewanie, zamarzają, gdy temperatura spada, są plastyczne itd.
– Atomy i cząsteczki rosną w trakcie topnienia substancji.
– Atomy stają się większe kiedy substancja zmienia fazę z cieklego do gazowej.
– Rozmiar cząsteczek wody zależy od temperatury.
– W fazie gazowej rozmiary cząsteczek wody są największe.

3. Atomy łączą się tworząc cząsteczki.

Co o tym sądzą uczniowie?

– Atomy są większe niż cząsteczki.

4. Produkty rekacji chemicznych są w inny sposób związane niż ich substraty.

Co o tym sądzą uczniowie?

– Produkt reakcji chemicznej stanowi mieszaninę substartów.

5. Bąble, które tworzą się w wodzie, która wrze są wypełnione parą wodną.

Co o tym sądzą uczniowie?

– Bąble powstające w trakcie września wody są wypełnione ciepłem, powietrzem, wodorem i tlenem (powstającymi jako produkty rozkładu wody)
– W czasie gotowania ciepło powoduje rozkład wody.

Taka wiedza może byc przydatna zarówno w nauczaniu jak i przy sprawdzaniu wiedzy uczniów. Ja na pewno poukładam parę zadań na ten temat.

Oryginalne teksty, na podstawie których powstała ta skrótowa kompilacja, to:

1.Garnett, P.J., P.J. Garnett, and M.W. Hackling. 1995. Students’ alternative conceptions in chemistry: A review of research and implications for teaching and learning.Studies in Science Education 25: 69–95.

2. Griffiths, A.K., and K.R. Preston. 1992. Grade-12 students’ misconceptions relating to fundamental characteristics of atoms and molecules. Journal of Research in ScienceTeaching 29 (6): 611–28.

3. Johnson, P. 2000. Children’s understanding of substances, part 1: Recognizing chemical change. International Jour-nal of Science Education 22 (7): 719–37.

One Response »